Ivanjica – Na samo sedam kilometra od centra Ivanjice, u selu Raščići, skrivena u steni nalazi se Hadži Prodanova pećina u kojoj je stanovništvo tokom Drugog srpskog ustanka, tražilo spas od Turaka. Karađorđev vojvoda Hadži- Prodan Gligorijević na ovom mestu je skrivao svoje ustanike, pa se srpski narod u želji da preživi krio među hladnim stenama.
Izuzetno uzak ulaz nije dozvoljavao neprijatelju da ih pronađe i odvede u ropstvo. U pećini su provodili dane, jeli šta su imali, ali i kovali planove i odatle išli u dalju borbu protiv Turaka.
– Ova pećina svrstava se u malobrojna paleolitska nalazišta na centralnom Balkanu, a do sada su arheolozi istražili prvih četiri stotine metara. Prema nepotvrđenoj legendi izlaz iz ove pećine je u dragačevskom selu Kotraža, ali još niko je nije prepešačio do kraja, rekao je za RINU Miloje Ostojić iz Turističke organizacije Ivanjice.
Pre je ova Hadži-Prodanova pećina bila nezaobilazna tačka svih đačkih ekskurzija, ali je potom bila zatvorena za javnost. Pre nekoliko godina urađena je njena adaptacija, pa je ovaj speleološki biser Srbije ponovo zasijao punom sjajem. Prepuna pećinskog nakita, neretko je bila i na meti kradljivaca.
– Kad se prođe prvi hodnik dužine od 400 metara, nailazi se na veliku dvoranu čija se visina kreće od 16 do 20 metara u pojedinim delovima. U njoj se može videti sjajan pećinski nakit, stalaktiti i stalagmiti. Deo je oštećen jer su posetioci ulazili i ložili vatre, pravili proslave, pa čak i dočeke novih godina i rođendane. Lomili su nakit, a znamo da je za njegovo stvaranje potrebno mnogo godina. Sada je svemu tome došao kraj, pećina je uređena, postavljena rasveta i zaista je pravi dragulj kad je u pitanju turistička ponuda naše opštine, kaže Ostojić.
Ovaj sjajan speleološki lokalitet poseban je i po tome što među njenim šupljinama živi oko šest vrsta slepih miševa, a tri su endemske i nema ih na drugim mestima i strogo su zaštićene.
Povodom namere da se obnovi crkva Svetog arhangela Mihaila koja se nalazi ispred pećine, 2003. godine započela su zaštitna iskopavanja, a tom prilikom na samom ulazu otkriveni su ostaci praistorijske keramike i pleistocenske faune. Istraženo je pet horizonata, u kojima su pronađeni ostaci pećinskog medveda, vuka, kozoroga i raznih glodara i ptica. Većina paleolitskih nalaza otkrivana je na platou ispred pećine.
