U Beloj crkvi Karanskoj na Veliku gospojinu održan je stručni skup posvećen Karanskom četvorojevanđelju i predstavljena ideja da se naredne godine uradi fototipsko izdanje ove rukopisne knjige koja se čuva u manastiru Nikolje, ali i organizuje nučni skup posvećen jednoj od retkih, očuvanih srednjevekovnih knjiga iz užičkog kraja.
Bela crkva Karanska je srednjevekovna crkva, jedna od retkih koja je i danas u službi, prema rečima načelnika arheografskog odeljenja Narodne biblioteke Srbije Vladana Trijića.
-Povod okupljanja je pisana knjiga koja je nastala u ovoj sredini Karansko četvorojevanđelje koje je pisano 1608. godine. Pisar pop Luka je ostavio zapis i on je bio iz ovog kraja. To je jedna od retkih srednjevekovnih knjiga iz užičkog kraja koje su ostale čitave. Vrlo je reprezentativna zbog čega su grad Užice i Karanska crkva inicirali objavljivanje fototipskog izdanja knjige, a isto tako bi objavljivanje fototipskog izdanja trebalo da prati jedna naučna konferencija koja bi bila posvećena samom Karanskom jevanđelju i tom periodu srpske pismenosti s kraja 16. i početkom 17. veka, naveo je Trijić.
Karansko jevanđelje je specifično i drugačije od ostalih knjiga jer je u njegovom ukrašavanju po svoj prilici učestvovao jedan islamski luminator koji je dobro poznavao islamske, a posebno persijske knjige 16. veka. U ovoj knjizi se uočava taj neobičan spoj srpskog teksta, Svetog pisma iz Novog zaveta i orjentalnog ukrasa što je čini jedinstvenom u našem kulturnom nasleđu.
Titula Prestonice kulture Srbije, stečena projektom Era kulture, kao i Međunarodni festival prirode i kulturnog nasleđa Žestival, svojim postojanjem i delovanjem baštine ono najvažnije za jedan narod – tradiciju i kulturno-istorijsko nasleđe kao osnovu svakog društva i postojanja, rekla je gradonačelnica Užica Jelena Raković Radivojevi.
–Tri jevanđelja, kao sveto trojstvo, u našoj tradiciji stoje kao žig i smernica: Miroslavljevo jevanđelje, Rujansko četvorojevanđelje i zasigurno, Karansko jevanđelje, raskošna rukopisna knjiga iz 1608. godine, izuzetan prikaz srpskog minijaturnog slikarstva. Današnji naučni skup baš o ovom jevanđelju jeste prilika da čujemo i bolje se upoznamo sa svim pojedinostima koje su deo našeg identiteta i nas. Sigurna sam da je današnji skup samo početak novih saznanja i učenja, koji će prerasti u tradicionalno okupljanje, kao i prilika da sa ponosom istaknemo da ćemo u okviru naše Ere kulture imati priliku da vidimo i fototipsko izdanje Rujanskog četvorojevanđelja, a u narednom periodu i Karanskog jevanđelja, navela je gradonačelnica Užica.
Direktorka Narodne biblioteke Užice Dušica Murić je podsetila da je užička biblioteka 2021. godine izdala fototipsko izdanje doktorske disertacije Milana Kašanina koja je posvećena Beloj crkvi Karanskoj.
-Ove godine Narodna bilioteka Užice u okviru projekta Užice nacionalna prestonica kulture Srbije će biti izdavač fototipskog izdanja prve štampanje knjige Rujansko jevanđelje. Razlika između Rujanskog i Karanskog jevanđelja je u tome što je Rujansko četvorojevanđelje štampana knjiga, a Karansko je rukopisna knjiga nastala 1608. godine. Karansko jevanđelje nema svoju fototipiju, nije digitalizovana i nije dostupna široj javnosti pa se nadam da će ovo biti povod da se inicira da sledeće godine svi radimo na tome da ta knjiga postane dostupna široj javnosti, navela je Murić.
Skup o Karanskom jevanđelju je organizovan u okviru festivala Žestival. Osim ovog događaja večeras u 20 časova u bašti Gradskog kulturnog centra biće održano tradicionalno Boemsko veče, veče muzike, poezije i sećanja na znamenite Užičane.
