Udruženje za očuvanje gusala i narodne tradicije „Pravo u žicu“ iz Užica u susret sticanju titule „Užice – prestonica kulture 2024.“ održalo je koncert tradicionalnog pevanja i guslanja: Figura žene u guslarstvu: Stevanija jednaka među njima u subotu 24.06. u Gradskom kulturnom centru Užice pod pokroviteljstvom Grada Užica, opštine Požega uz ogromnu pomoć PSUSS „Sveta Srbija“ kao i drugih dobrotvora: preduzetnika iz lokalne zajednice.
Gosti koncerta, a i domaćini sabrali su se još u posle podnevnim časovima u Gradskom kulturnom centru u Užicu i prvo prisustvovali večernjoj službi u crkvi svetog Đorđa, odakle su po završetku otišli na koncert. Voditelj programa bila je Milena Čantrak – pesnikinja.
Koncert je započeo odavanjem pošte minutom ćutanja nedavno preminulom počasnom članu i velikom dobrotvoru Saveza guslara Srbije Radiši Tomaševiću, kom je prošle godine na Republičkom festivalu dodeljena posebna plaketa.
Otac Vladimir Dukanac, starešina užičke crkve je svojim obraćanjem blagoslovio sabranje, a iza njega etnopijica Udruženja „Pravo u žicu“ izvela je pesmu „Zaspo Janko“.
Usledila su svečana obraćanja predstavnika lokalnih zajednica i organizacija koje su podržale realizaciju projekta. Publici se obratio: Ratko Trmčić – većnik za kulturu grada Užica, Slađa Milčanović – zamenica predsednika opštine Požega, Radmila Gujaničić – Ženski centar Užice, Hadži Sreten Cvetojević – predsednik Saveza potomaka ratnika Srbije 1912.-1920. Ljubovija.
– Kultura izvire iz kulta i nemoguće je izbeći gusle iz njenih okvira. S toga je izgradnja i negovanje srpske kulture i tradicije i podržavanje gusala kao brenda, ne samo razvitak već izraz identiteta i suštine Srba, ukazala je Ivana Ivanović, predsednica Udruženja Pravo u žicu.
Gusle su, od kako se zna za njih, bile namenjene većinom za muškarce, ali za žene je u to
vreme bio neobičan hobi.
Koncert su posvetili, kako su naveli, svim ženama guslarkama, ratnicama i svim ženama danas koje se bore bilo koju bitku.
Usledilo je obraćanje predsednice Udruženja „Pravo u žicu“ Ivane Ivanović, koja je pozvala na binu potomke Stevanije Dragašević: ćerku Stoju Glišević, unuku dr Miru Glišević Erić i sestričina Dragica Zejak, koja je ovom prilikom došla iz Beograda. Ovaj deo koncerta je bio ujedno i najemotivniji deo koncerta gde je svojim govorom gospođa Stoja rasplakala publiku i rekla da joj je čast što je doživela da oživimo njenu majku, koja nije imala prilike za života da se istakne. U znak sećanja na ovaj koncert, organizatori su poklonili umetničku sliku autorke Marine Dobrić.
– Gusle su „sveti instrument”, kako to Bećković kaže, nastale su „pre Hristovog groba” i trajaće sve dok „vremena više ne bude”. Gusle su opevale Kosovski boj i načinile kosovski zavet. Uz gusle, jedino još Srpska pravoslavna crkva sabira verujući narod baštineći Svetosavski put i tradiciju, naveli su iz Udruženja Pravo u žicu.
Malim istorijatom o guslama, Željko Čurović – narator i pred. Saveza guslara Srbije, započeo je umetnički deo programa bio je koncipiran u formi etnomjuzikla u tri čina. Prvi čin bio je posvećen istorijskoj liniji žena guslarki, drugi o Stevanijinom radu i delu, a treći o znamenitim guslarkama Zlatiborskog okruga i guslarkama budućnosti. Adaptaciju teksta radio je glumac Vladimir Jocović, a adaptaciju tona Saša Kocić Koce. Učešće su uzeli članovi Udruženja „Pravo u žicu“ guslari: Branimir Sretenović i Stefan Tomonjić, kao i etnopojica Kristina Milivojević.
Gosti su bili: guslarke Jelena Miljanić iz Nikšića i Violeta Krajišnik iz Bijeljine, zatim guslar Milutin Đuričić iz Loznice, Miroljub Raketić i Radenko Gordić predstavnici Udruženja za očuvanje tradicionalne pesme iz vika iz Nove Varoši, etnopojice iz Risna – baba i unuka Rosa Džudović i Nastasija Spalević. Umetnički deo programa zatvorio je Velikan među najboljima ili najbolji među velikanima, narodni guslar Saša Laketić.
Plakete za podršku
Udruženje „Pravo u žicu“ za svoj uspešan rad uručilo je plakete u obliku gusala svim dobrotvorima koji su pružili podršku Udruženju, kroz sve godine postojanja: CRKVENA OPŠTINA UŽICE, CRKVENA OPŠTINA POŽEGA, GRAD UŽICE, GRADSKI KULTURNI CENTAR UŽICE, OPŠTINA POŽEGA, SPORTSKO KULTURNI CENTAR POŽEGA, TV 5 UŽICE , TV POŽEGA , RADIO LUNA , PRAVOSLAVNO SPORTSKO UDRUŽENjE SVETA SRBIJA – SVETI SRB I JA, MILE PAUNOVIĆ NOVA PEKARA , RADENKO GORDIĆ I MIROLjUB RAKETIĆ, SAŠA KOCIĆ KOCE.
Proglašeni pobednici konkursa
U okviru projekta, bio je raspisan likovni i literarni konkurs na temu Figure žene u guslarstvu, gde su pravo učešća imali svi učenici osnovnih i srednjih škola Zlatiborskog okruga. Pristigli radovi su nagrađeni nematerijalnim nagradama, knjigom „Gusle naše svete“ narodnog guslara Slavka Jeknica i knjigom „Crvena Gora“ Željka Čurovića u tri kategorije: prvo, drugo i treće mesto mlađi i stariji razredi osnovnih škola i prvo, drugo i treće mesto srednjih škola u oba konkursa.
Najbolje ocenjen rad likovnog i literarnog konkursa, dobija dvonedeljno putovanje u obrazovno – naučni kamp Svete Srbije „Stopama naših predaka“ na Krfu, što je rezultiralo uspešnom saradnjnom Udruženja „Pravo u žicu“ i PSUSS „Sveti Srb i ja“.
Stručni žiri za likovni konkurs činili su: Vesna Aćimović Panić, prof. likovne umetnosti, Nada Cvetić, prof. likovne umetnosti, Janko Radišić, dipl. glumac, Zoran Vilotijević, Udruženje „Pravo u žicu“, Aleksandar Cvetić, apsolvent Užičke gimnazije, kontroli: Dušica Dodić pesnikinja i prof. Dušica Dodić. Stručni žiri za literarni konkurs bili su: Dušica Dodić, prof. srpskog jezika i književnosti, Milena Čantrak, dipl. učiteljica i pesnikinja, Pavle Milovančević, apsolvent Gimnazije „Sveti Sava“ Požega, Jan Zorbić, prof. češkog jezika i književnosti, Milica Đuričić prof. srpskog jezika i književnosti, kontrolor: Saša Varagić, veroučitelj.
Žiri je na osnovu slobodne procene i svog ličnog ubeđenja ocenjivao radove i odgovore na temu.
LIKOVNI KONKURS:
OŠ 1.-4. RAZRED: Zbog velikog broja pristiglih, žiri je jednoglasno doneo odluku o tome da ima jedno prvo, tri druga i tri treća mesta.
1. Mihailo Bosiljčić, OŠ „Aleksa Dejić“ Krvavci, 2. razred učiteljica Ljiljana Veizović
2. Jovana Maksić, OŠ „Miodrag Milovanović Lune“ Ribaševina, 4. razred, učiteljica Marica Vukić
2. Vanja Sekulić, OŠ „Dušan Jerković“ Užice, 3. razred, učiteljica Ivana Gvozdenović
2. Vasilije Božić, OŠ „Aleksa Dejić“ Krvavci, 2. razred učiteljica Ljiljana Veizović
3. Teodora Čančarević, OŠ „Miodrag Milovanović Lune“ Ribaševina, 4. razred, učiteljica Marica Vukić
3. Sunčica Bogdanović, OŠ „Dušan Jerković“ Užice, 3. razred, učiteljica Vanja Nikolić
3. Dunja Dimitrijević, OŠ „Dušan Jerković“ Užice, 3. razred, učiteljica Branka Ljubičić
OŠ 5.-8. RAZRED:
1. Nikolina Lazović, OŠ „Dušan Jerković“ Užice, 6. razred, prof. Biljana Aksentijević
2. Vida Vukajlović, OŠ „Petar Leković“ Požega, prof. Valerija Arsov
3. Maša Otašević, OŠ „Dušan Jerković“ Užice, 6. razred, prof. Marija Žunić
SREDNjA ŠKOLA:
1. Maja Tomović, Ekonomska škola Užice, 3. razred, prof. Dragan Vićentijević
2. Sara Tanasijević, Ekonomska škola Užice, 3. razred, prof. Dragan Vićentijević
3. Sofia Pavlović, Ekonomska škola Užice, 2. razred, prof. Dragan Vićentijević
APSOLUTNI POBEDNIK LIKOVNOG KONKURSA i nosilac nagrade putovanja u obrazovno – naučni kamp „Stopama naših predaka“ PSUSS „Sveta Srbija“:
Dunja Janković, Ekonomska škola Užice, 2. razred, prof. Dragan Vićentijević
LITERARNI KONKURS:
Osnovne škole:
1. Ema Aksentijević, OŠ „Dušan Jerković“ Užice, 3. razred, prof. Dragica Đurović
2. Mia Aleksić, OŠ „Dušan Jerković“ Užice, 6. razred, prof. Biljana Aksentijević
3. Nikolina Lazović, OŠ „Dušan Jerković“ Užice, 6. razred, prof. Biljana Aksentijević
4. Dunja Jovanović, OŠ „Dušan Jerković“ Užice, 6. razred, prof. Biljana Aksentijević
5. Aleksandra Mutavdžić, OŠ „Dušan Jerković“ Užice, 6. razred, prof. Biljana Aksentijević
Srednje škole:
1. Jovana Lazić, Užička gimnazija, 2. razred, prof. Ružica Marjanović,
2. Katarina Zarić, Ugostiteljsko – turistička škola Čajetina, 1. razred prof. Tanja Lazić
3. Iva Jaraković, „Vojislav Lale Stefanović“ , 4. razred, prof. Biljana Aksentijević
APSOLUTNI POBEDNIK LITERARNOG KONKURSA i nosilac nagrade putovanja u obrazovno – naučni kamp „Stopama naših predaka“ PSUSS „Sveta Srbija“:
Iva Aćimović, „Vojislav Lale Stefanović“ , 4. razred, prof. Biljana Aksentijević
Prema konkursnom pravilniku, dodeljene su i specijalne nagrade za posebno zalaganje: učiteljici Ljiljani Veizović, prof. Biljani Aksentijević, prof. Dušici Dodić, učiteljici Marici Vukić, prof. Draganu Vićentiću i apsolventu Gimnazije „Sveti Sava“ Požega Pavlu Milovančeviću.
